30. Một thời, Thế Tôn trú ở Sāvatthi, tại Jetavana, khu vườn của ông Anāthapiṇḍika. Lúc bấy giờ, Vua Pasenadi nước Kosala, từ một trận chiến⁴⁵ trở về, thắng trận, mục đích đã đạt được. Rồi Vua Pasenadi nước Kosala đi đến khu vườn. Vua đi xe đến chỗ có thể đi xe được, rồi xuống xe đi bộ và vào khu vườn.

Lúc bấy giờ, một số đông Tỷ-kheo đang đi kinh hành ngoài trời. Rồi Vua Pasenadi nước Kosala đi đến các Tỷ-kheo ấy; sau khi đến, nói với các Tỷ-kheo:

– Thưa các Tôn giả, nay Thế Tôn, bậc A-la-hán Chánh Đẳng Giác trú ở đâu? Thưa các Tôn giả, chúng tôi muốn yết kiến Thế Tôn, bậc A-la-hán Chánh Đẳng Giác.

– Tâu Đại vương, kia là ngôi tinh xá có cửa đóng. Ngài hãy đi đến ngôi nhà ấy, đừng có tiếng động, đừng có hấp tấp, bước vào mái hiên, đằng hắng rồi gõ nơi then cửa. Thế Tôn sẽ mở cửa cho Đại vương.

Rồi Vua Pasenadi nước Kosala, đi đến ngôi tinh xá có cửa đóng ấy, đi đến không có tiếng động, không có hấp tấp, bước vào mái hiên, đằng hắng rồi gõ vào then cửa. Thế Tôn mở cửa. Rồi Vua Pasenadi nước Kosala đi vào tinh xá, đầu cúi rạp xuống trước chân Thế Tôn, miệng hôn chân Thế Tôn, lấy tay xoa bóp và nói lên tên mình:

– Bạch Thế Tôn, con là Vua Pasenadi nước Kosala. Bạch Thế Tôn, con là

Vua Pasenadi nước Kosala.

– Thưa Đại vương, do Đại vương thấy ý nghĩa lợi ích gì mà Đại vương lại làm những cử chỉ hạ mình quá mức như vậy và tỏ lộ lòng kính mộ đối với cái thân này? – Bạch Thế Tôn, để nêu rõ lòng biết ơn của con, để nói lên lòng cảm tạ của con đối với Thế Tôn, mà con làm những cử chỉ hạ mình quá mức như vậy và tỏ bày lòng kính mộ đối với Thế Tôn. Bạch Thế Tôn, Thế Tôn là vị đã thực hiện hạnh phúc cho đa số, an lạc cho đa số, là vị đã an lập Thánh chánh lý cho đa số, tức là chánh chơn pháp tánh, thiện pháp tánh. Bạch Thế Tôn, vì Thế Tôn là vị đã thực hiện hạnh phúc cho đa số, an lạc cho đa số, tức là chánh chơn pháp tánh, thiện pháp tánh; vì con thấy ý nghĩa lợi ích này nên con đã làm những cử chỉ hạ mình quá mức như vậy và tỏ bày lòng kính mộ đối với Thế Tôn.

Lại nữa, bạch Thế Tôn, Thế Tôn có giới, có Phật giới, có Thánh giới, có thiện giới, có đầy đủ thiện giới. Bạch Thế Tôn, vì rằng Thế Tôn có giới, có Phật giới, có Thánh giới, có thiện giới, có đầy đủ thiện giới, bạch Thế Tôn, vì con thấy ý nghĩa lợi ích này mà con đã làm những cử chỉ hạ mình quá mức như vậy và bày tỏ lòng kính mộ đối với Thế Tôn.

Lại nữa, bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã lâu ngày là vị sống ở rừng, sống tại các trú xứ rừng núi, các vùng cao nguyên hẻo lánh xa vắng. Bạch Thế Tôn, vì rằng Thế Tôn đã lâu ngày là vị sống ở rừng, sống tại các trú xứ rừng núi, các vùng cao nguyên hẻo lánh xa vắng, bạch Thế Tôn, vì con thấy... lòng kính mộ đối với Thế Tôn.

Lại nữa, bạch Thế Tôn, Thế Tôn là vị biết đủ với bất cứ vật dụng nào được cúng dường như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh. Bạch Thế Tôn, vì rằng Thế Tôn là vị biết đủ với bất cứ vật dụng nào được cúng dường như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh, bạch Thế Tôn, vì con thấy... lòng kính mộ đối với Thế Tôn.

Lại nữa, bạch Thế Tôn, Thế Tôn là vị đáng được cung kính, đáng được tôn trọng, đáng được cúng dường, đáng được chắp tay, là vô thượng phước điền ở đời. Vì rằng, bạch Thế Tôn, Thế Tôn là vị đáng được cung kính, đáng được tôn trọng, đáng được cúng dường, đáng được chắp tay, là vô thượng phước điền ở đời, bạch Thế Tôn, vì con thấy... lòng kính mộ đối với Thế Tôn.

Lại nữa, bạch Thế Tôn, những câu chuyện nào thuộc hướng thượng, thích ứng khai mở tâm trí, ví như câu chuyện về ít dục, câu chuyện về biết đủ, câu chuyện về viễn ly, câu chuyện về không tụ hội, câu chuyện về tinh cần tinh tấn, câu chuyện về giới, câu chuyện về định, câu chuyện về tuệ, câu chuyện về giải thoát, câu chuyện về giải thoát tri kiến, các câu chuyện như vậy, Thế Tôn có được không khó khăn, có được không mệt nhọc, có được không phí sức.

Vì rằng, bạch Thế Tôn, những câu chuyện nào thuộc hướng thượng... có được không phí sức, bạch Thế Tôn, vì con thấy... lòng kính mộ đối với Thế Tôn.

Lại nữa, bạch Thế Tôn, Thế Tôn đối với bốn thiền thuộc tăng thượng tâm, hiện tại lạc trú, có được không khó khăn, có được không mệt nhọc, có được không phí sức. Vì rằng, bạch Thế Tôn, Thế Tôn đối với bốn thiền... có được không phí sức, bạch Thế Tôn, vì con thấy... lòng kính mộ đối với Thế Tôn.

Lại nữa, bạch Thế Tôn, Thế Tôn tùy niệm nhiều đời sống quá khứ như một đời, hai đời... nhớ lại nhiều đời với các nét đại cương và các chi tiết. Vì rằng, bạch Thế Tôn, Thế Tôn nhớ lại nhiều đời sống quá khứ như một đời, hai đời...nhớ lại nhiều đời sống với các nét đại cương và các chi tiết, bạch Thế Tôn, vì con thấy... lòng kính mộ đối với Thế Tôn.

Lại nữa, bạch Thế Tôn, Thế Tôn với Thiên nhãn thanh tịnh siêu nhân... đều do hạnh nghiệp của họ. Bạch Thế Tôn, vì rằng Thế Tôn với Thiên nhãn thanh tịnh siêu nhân, vì con thấy... lòng kính mộ đối với Thế Tôn.

Lại nữa, bạch Thế Tôn, Thế Tôn do đoạn tận các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú Vô lậu tâm giải thoát, Tuệ giải thoát. Vì rằng, bạch Thế Tôn, Thế Tôn do đoạn tận các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú Vô lậu tâm giải thoát, Tuệ giải thoát; vì con thấy ý nghĩa lợi ích này nên con đã làm những cử chỉ hạ mình quá mức như vậy và tỏ lòng kính mộ đối với Thế Tôn.

Bạch Thế Tôn, nay chúng con phải đi, chúng con có nhiều công tác, có nhiều công việc phải làm.

– Thưa Đại vương, nay Đại vương hãy làm những gì Đại vương nghĩ là hợp thời.

Rồi Vua Pasenadi nước Kosala từ chỗ ngồi đứng dậy, đảnh lễ Thế Tôn, thân phía hữu hướng về Ngài rồi ra đi.

Chú thích:
⁴⁴ Tham chiếu: Căn Bản Thuyết Nhất Thiết Hữu bộ Tỳ-nại-da tạp sự 根本說一切有部毘柰耶雜事 (T.24. 1451.8. 0239b18).
⁴⁵ Uyyodhikā nivatto. AA. V. 26: Uyyodhikā nivatto hotī = Yuddhato nivatto hoti (từ một trận chiến trở về).